Ο Φειδιππιδειος Άθλος της Μαρίας Πολύζου

ΦΕΙΔΙΠΠΙΔΕΙΟΣ ΑΘΛΟΣ
ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΑΡΙΑ ΠΟΛΥΖΟΥ
ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΡΙΑ ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΥ ΔΡΟΜΟΥ

Την Δευτέρα 26/7/2010 ώρα 06:00 ξεκίνησε η Μαρία το μακρύ ταξίδι της από την Αθήνα στη Σπάρτη με επιστροφή πάλι στην Αθήνα, όπου θα διανυκτέρευε και την επομένη ημέρα θα προχωρούσε μέχρι τον Μαραθώνα όπου και θα τερμάτιζε στον Τύμβο.

Παρόντες κατά την εκκίνηση κάτω από τον ιερό βράχο της Ακρόπολης: ο Γενικός Γραμματέας Αθλητισμού κ Πα. Μπιτσαξής, ο Δήμαρχος Μαραθώνος κ Σπυρ. Ζαγάρης, ο πρέσβης της Ν. Αφρικής, οικογενειακώς, οι συναθλητές δρομείς: Κωνστ. Σάμιος, Γεώργ. Χατζηαγγέλου, Γεώργ. Μάλλιαρης, Κίρκη Κουβαρά, Δημ. Μαραγκός, κ.α. όπως και ορισμένοι φίλαθλοι.
Επίσης συνεργεία TV του SKY, του Αl Jazeera και φωτογράφοι.

Πλήρωμα στο τροχόσπιτο που θα υποστήριζε την Μαρία οι: Απόστολος Μαυρογιάννης (σύζυγος της Μαρίας) και Τάκης Σκουλής (πρώτος στην ιστορία Αναβιωτής του Φειδιππίδειου Άθλου το 1992) υπεύθυνος για τον όλο αγώνα της Μαρίας και μέντορας της.

Ο υποφαινόμενος που περιγράφω τον αγώνα-οδοιπορικό της Μαρίας Πολύζου, είμαι στην ευχάριστη θέση να το κάμω, για χάρη και ενημέρωση των συναθλητών μου, φίλων, φιλάθλων και αναγνωστών του αθλητικού περιοδικού ΔΡΟΜΕΑΣ, ιδιαίτερα δε, για τους αδελφούς-δρομείς της Ελληνικής Ομοσπονδίας Συλλόγων Λαϊκού Μαζικού Αθλητισμού και Υπεραποστάσεων.

Η Μαρία Πολύζου, πρωταθλήτρια μαραθωνοδρόμος, μέχρι τις ήμερες αυτές, δεν ανήκε στις τάξεις των δρομέων προϋποστάσεων, αλλά με το κατόρθωμα της αυτό, νομίζω ότι της ανήκει μια ξεχωριστή τιμητική θέση.

Κίνητρο για αυτό το εγχείρημα της ήταν το επετειακό έτος 2010, ακριβώς 2.500 χρόνια από το 490 π.χ. όταν έλαβε χώρα η κοσμοϊστορική Μάχη του Μαραθώνα.

Η Μαρία ουδέποτε είχε σκεφτεί να διεκδικήσει τίτλους και δάφνες στο χώρο των Υπεραποστάσεων και όσοι (αν υπήρξαν) την έκριναν αυστηρά και υποτιμητικά θα πρέπει πρώτα από όλα να σκεφτούν σε βάθος το κίνητρο αυτό που αναφέρω και το οποίο ένιωσα και εγώ προσωπικά σαν μαγνήτη που με καλούσε να επαναλάβω το χρέος για ένα προσκύνημα στην κλασσική υπεραπόσταση που δεν είναι άλλη από το Φειδιππίδειο Άθλο Αθήνα-Σπάρτη-Αθήνα που αναβίωσα πρώτος κάτω από πρωτόγονες συνθήκες το 1992 (Αύγουστος 24-27)

Ήταν αποκλειστικά της Μαρίας η απόφαση να τολμήσει και κανενός άλλου και είμαι ευτυχής γιατί ήμουνα ο πρώτος, στον όποιο η Μαρία εκμυστηρεύτηκε (με απόλυτη μυστικότητα για πολλούς και προφανείς λόγους) το μελλοντικό της τόλμημα. Ήταν φθινόπωρο του 2009.
Ωστόσο η αλήθεια, όπως εγώ την έζησα και ήμουν πρόθυμος να βοηθήσω, βρισκόταν πολύ πιο πριν από την απόφαση της Μαρίας Πολύζου.
Ο Κώστας Σάμιος μέσω του ΔΡΟΜΕΑ είχε προκηρύξει: «Αγώνα Φειδιππίδειου Άθλου» και καλούσε πάντα ενδιαφερόμενο να συμμετάσχει αφού ακολουθήσει ορισμένες προϋποθέσεις και κανονισμούς που αφορούσαν στην διοργάνωση του αγώνα.
Ορισμένοι δρομείς έσπευσαν να δηλώσουν συμμετοχή κατ’ αρχήν και αργότερα ματαίωσαν την απόφαση τους.
Ο αγώνας είχε καθοριστεί να διεξαχθεί από τις 23 έως και τις 27 Αυγούστου 2010.

Δεν έπρεπε κάποιος ή κάποιοι να τιμήσουν το επετειακό 2010;

Πρώτος εγώ έβαλα μπρος τις (σκουριασμένες) μηχανές μου και παρά τα 75 μου χρόνια και τις περιπέτειες μου, βάλθηκα να «γράφω» χιλιόμετρα, με ελαφρό jogging και πολύ βάδισμα από το καλοκαίρι του 2009.
Και ήλθε η Μαρία (στο μουσείο Μαραθωνοδρόμων βρισκόμασταν) να μου εκμυστηρευτεί την απόφαση της. Αναστατώθηκα. «Κορίτσι μου, ξέρεις τι πας να κάνεις;» Αποφασιστικά και κοφτά μου είπε: «Τόχω μέσα στο μυαλό μου, δάσκαλε και δεν μου φεύγει, όσο και αν προσπαθώ, όσο και αν βάζω κάτω την λογική!».
Της είπα ότι θα ήμουνα κοντά της, θα την συμβούλευα, θα την υποστήριζα. «Αλλά, δάσκαλε, δεν θέλω να γίνω υπερμαραθωνοδρόμος και να μπαίνω σε κούρσες υπεραποστάσεων! Τον Φειδιππίδειο Άθλο θέλω να κάνω». Κι ύστερα: «Δάσκαλε, θάθελα να σ’ έχω μαζί μου. Θα με βοηθήσεις;».
«Κορίτσι μου, άφησε με το καλό να περάσει ο καιρός, να βγάλουμε τον χειμώνα, να μπούμε στην άνοιξη, να ετοιμαστούμε κατάλληλα και βλέπουμε….»
«Ξέρεις, δάσκαλε, τι θά´ λεγες να τρέχαμε από τις 9 Αυγούστου μέχρι τις 15 Αυγούστου, της παναγίας, εσύ Παναγιώτης και εγώ Μαρία, στην γιορτή μας!».
Στο μυαλό μου ήλθε η προκήρυξη του Κώστα Σάμιου για τον Φειδιππίδειο Άθλο 23-27 Αυγούστου.
«Μαρία, άφησε να περάσουν οι μήνες, οι διάφοροι αγώνες κι εμείς βλέπουμε. Στις ημερομηνίες θα κολλήσουμε;»
Κάναμε μαζί 2-3 προπονήσεις-βάδισμα στα βουνά της Πεντέλης. Αυτό ήταν. Η Μαρία πολύ απασχολημένη παραμελούσε την προπόνηση. «Πως πας; κάνεις τίποτα;» «Δεν βρίσκω καιρό….»
Στις 12/12/2009 βάδισα στο πανελλήνιο εξάωρο, στο στάδιο Μεγάρων, καλύπτοντας 36 χιλιόμετρα κάτω από πολύ άσχημες καιρικές συνθήκες. είπα μέσα μου: «Αυτό είναι η αρχή. Δεν θα σταματήσεις να προπονείσαι μέχρι το καλοκαίρι, κάθε μέρα, οποία ώρα μπορείς, όπου κι αν βρίσκεσαι. κι ο Φειδιππίδειος είναι κοντά».
Από τα Μέγαρα ήταν τώρα το ξεκίνημά μου. Από τα Μέγαρα πέρασε ο Φειδιππίδης τότε, από κει πέρασα και εγώ τόσες φορές στο Σπάρταθλο, στο Φειδιππίδειο! «Εμπρός, μην το βάζεις κάτω!».
Βάλθηκα να ανακατεύομαι ενεργά με τους αγώνες, κοντά στους δρομείς, τους συναθλητές μου, κοντά στα παιδιά μου! Δαφνί, Χολαργός, Αγ. Κοσμάς, Φεστιβάλ Υπεραποστάσεων των ημεροδρόμων στο Ελληνικό, Γέρακας, Μαραθώνας Τύμβεια, Μαραθώνας Μιλτειάδειος.
Και για να τελειωσω με τα δικα μου τελος παντων, δεν είναι και του παροντος, παρ’ ότι ειχαν ισχυρη σχεση με το εγχειρημα της Μαρίας Πολύζου, γιατι ημουνα τελικά ο άμεσα συνεκτικός κρίκος της μεγάλης και ηρωικής προσπάθειας της. Κι ενώ ειχα αποφασίσει να διατρέξω ολόκληρη την απόσταση μόνος για μια ακόμη φορά, έκρινα ότι έπρεπε να παραιτηθώ και να σταθώ διπλά στην Μαρία με όλες μου τις δυνάμεις, επειδή καταλάβαινα την τεράστια δυσκολία του εγχειρήματος. Και άπαξ και το αποφάσισα ημουνα υπερβέβαιος για την επιτυχή έκβαση του.
Ενδεχομένως δεν θα το έκαμα αυτό με οποιονδήποτε άλλον ή άλλη δρομέα. Πάνω από όλα βεβαιώθηκα, λογά ιδιότητας και πείρας για τον υψηλό βαθμό και επίπεδο της προσωπικότητας της, του δυνατού μυαλού της και της ψυχοπνευματικής της υπόστασης.

Έτσι φτάσαμε στην Δευτέρα 26/7/2010 το πρωί με την Μαρία να ξεκινά για να διατρέξει «το άγνωστο για αυτήν μονοπάτι των 500 χλμ» με μια ακλόνητη πίστη και μοναδική αποφασιστικότητα, ότι θα πάλευε για το καλύτερο και ότι τελικά θα ήταν η νικήτρια.

Παρά τις συχνές παρεμβάσεις μου για να πέφτουν οι τόνοι της παρόρμησης και του ενθουσιασμού η Μαρία εξακολουθούσε να οραματίζεται, την άφιξη της στην Σπάρτη και το άγγιγμα του Λεωνίδα, την επιστροφή στην ακρόπολη και τον τελικό της στόχο το προσκύνημα στον τύμβο των Αθηναίων μαραθωνομάχων.

Αυτό μπορώ να βεβαιώσω ότι ήταν ένα πρόβλημα μόνιμο για μένα γιατι εγώ ήξερα ενώ εκείνη δεν ήξερε τι την περίμενε και τους τρόπους πώς να διαχειριστεί τον αγώνα της. Δεν είναι καθόλου εύκολο να πείσεις μια πρωταθλήτρια Μαραθωνίου ν’ αλλάξει τακτικές, να υιοθετήσει μια ξένη νοοτροπία, να απογαλακτιστεί έτσι ξαφνικά από την μια στιγμή στην άλλη να μετατραπεί σε υπερμαραθωνοδρόμο.
Πρώτη προσπάθεια μου γύρω στην άνοιξη ήταν να την πείσω να κάνουμε ένα ταξίδι αναγνωριστικό των διαφόρων μερών του Φειδιππίδειου δρόμου, που διέσχιζε πέντε νομούς (και εις το διπλούν!). «Δεν θέλω να δω τίποτα! Έτσι έχω συνηθίσει από τους Μαραθωνίους!»
«Να σ’ αφήσω να τα βγάλεις μόνη σου πέρα…..».
«Ε όχι κι έτσι δάσκαλε…….» έκανε χαμογελώντας.
Λοιπόν, ο πονοκέφαλος μου γινόταν ακόμη πιο έντονος όταν την σκεπτόμουνα, έτσι απροπόνητη και αμάθητη γύρω από υπεραποστάσεις που ήταν.
«Πρόσεχε! μην παρασυρθείς και αρχίσεις να τρέχεις ασταμάτητα!….. Εμείς σαν μαραθωνοδρόμοι το θεωρούμε ντροπή να βαδίζουμε!…Στην περίπτωση σου όμως δεν σηκώνει μαγκιές, τσαμπουκάδες και ηρωικές απονενοημένες προσπάθειες που καταλήγουν σε δυσάρεστες επιπτώσεις. Άκουσε με και συμμορφώσου!».
Έπειτα ερχόταν το θέμα της διατροφής: Τακτικά και από λίγο και οπωσδήποτε πολύ συχνή ενυδάτωση.

«Στο μονοπάτι το ατελείωτο που μπήκες δεν είναι μονό το όραμα του Λεωνίδα, της Ακρόπολης και του Τύμβου. Χρειάζεται τακτική, χρειάζεται στρατηγική». Στις υπεραποστάσεις δεν υπάρχουν αντίπαλοι, υπάρχουν συνάδελφοι που συμπάσχουν, που χαμογελούν, που βοηθούν ο ένας τον άλλον. Είναι ένας κόσμος απόλυτης επικοινωνίας, αλτρουισμού και πλεγματικής ανάτασης. «Εσύ Μαρία έχεις το προνόμιο της πρωτοπόρου γυναίκας, που αγωνίζεται να κατακτήσει κάτι το καινούργιο, μόνη μέσα στο Φειδιππίδειο μονοπάτι της αγωνίας της εγκαρτέρησης, της υπομονής, της επιμονής του θάρρους, της λεβεντιας. Αντίπαλος σου είναι ο εαυτός σου και μη θαρρείς ότι είναι τα βουνά, τα λαγκάδια, ο ήλιος, η παγωνιά. Παλεύεις με τον πόνο, την κόπωση-εξαντλείσαι-λιποθυμάς και ανασταίνεσαι, πολεμάς την εξουθένωση, τον ύπνο κι όμως εκεί!! προχωράς! προχωράς! προχωράς!».

Πέρασε η Μαρία Πολύζου το θησείο, μπήκε στην ιερά οδό, ενώ διπλά της έτρεχε με το ποδήλατο ο Κώστας ο Σάμιος, ο όποιος θα την συνόδευε πάνω εκεί στο Χαϊδάρι και στο Δαφνί. Έβγαλε έτσι τοπ πρώτο δύσκολο κομμάτι και συνέχισε έτσι στον Σκαραμαγκά, στον Ασπρόπυργο στην Ελευσίνα! Η θερμοκρασία ανέβαινε στους 32Ο C. Η Μαρία έπινε τακτικά νερό και έτρεχε, έτρεχε…. Καθόμουνα σε ανάμενα κάρβουνα. «Μαρία, κόψε ρυθμό και κάνε εναλλάξ περπατο-τρέξιμο» Είχε αγνοήσει εντελώς το πλάνο που είχαμε καταστρώσει… Μαραθωνοδρόμος γαρ! Στα Μέγαρα τελικά έφρασε στον μισό χρόνο από εκείνον που έλεγαν τα χαρτιά μας αφού σκούπισε Ναυπηγεία, Καστρόπυργο, Νέα Πέραμο….
Ανάπαυση στα Μέγαρα, εκεί στον ελαιώνα όπου στήνεται ο σταθμός του Σπάταλου. στο 40Ο χλμ.
Παίρνω το στυλό μου και γράφω πάνω στον ευκάλυπτο:
• «Το χρέος μιας αρχής θρυλικής» Φειδιππίδης
• «Η κατάθεση της ψυχής» Σπαρταθλητής
Έτσι για να τιμήσω τον ήρωα και τους σύγχρονους δρομείς Υπεραποστάσεων.

Μετά την ανάπαυση η Μαρία σαν να μου φάνηκε ότι έβαλε μυαλό. Βγήκε στο λιοπύρι και εφάρμοσε μια τακτική που με ικανοποιούσε: Βάδισμα-τρέξιμο, βάδισμα-τρέξιμο.

Γελώντας έβγαλα το κεφάλι απ το παράθυρο και αντί να την μαλώσω για την ανοησία των πρώτων 40 χλμ της είπα: «Σαν σ’ αρέσει κυρά Μάρω τρέξε ως του ισθμού τον φάρο!» Το πάθημα-μάθημα. Αργά το βράδυ φτάσαμε στον ισθμό όπου και «στρατοπεδεύσαμε» για λίγο ύπνο δίπλα στα φαγάδικα.

Δοκίμασε η Μαρία ένα σουβλάκι, ήπιε λίγη μπύρα και έφαγε με βουλιμία ρύζι και τηγανητό βακαλάο πούχε φτιάξει η γυναίκα μου. Δοκιμασμένο μενού.

Προτού ξημερώσει είμαστε στον δρόμο για εξαμίλια.
Φρέσκια η Μαρία και ανανεωμένη με περισσότερη γνώση και σοφία. Κάποιες ψιλοενοχλήσεις που είχε στη φτέρνα από μια μικρή φουσκάλα στους Αγ. Θεοδώρους, κατέληξαν στην απόφαση μας να αλλάξουμε κάλτσες και να βάλουμε ανυψωτικούς πάτους.
Πάντως είναι αλήθεια ότι έφτασε το βράδυ στον ισθμό κουρασμένη πράγμα που δεν μ’ ανησύχησε ιδιαίτερα. Για πρώτη φορά είχε καλύψει 80 χλμ στη ζωή της – δυο μαραθώνιους!
«Κάθε μέτρο που διαβαίνω δάσκαλε, είναι και ατομικό μου ρεκόρ» έλεγε χαμογελώντας. «Τώρα σε θέλω να κάμεις μια παλικαριά» της είπα. «Αφού εφάρμοσες το περπατο-τρέξιμο να εφαρμόσεις και την τακτική της συχνής διατροφής: Ένα μπισκότο, αργότερα ένα χουρμά, πιο μετά λίγες σταφίδες, ένα κρακεράκι, ύστερα ένα κομμάτι πορτοκαλί, κάτι που να κρατάει το στομάχι σου απασχολημένο, να´ χεις ενέργεια και φυσικά υγρά, πολλά υγρά».
Μπήκαμε στην Τρίτη 27/7 και ο ήλιος μας βρήκε γύρω στο μεσημέρι να παλεύουμε τους λόφους. Και τι λόφους! Στο χιλιομόδι, Αγ. Βασίλειο, Κλεωνές. Ένα τηλεοπτικό συνεργείο βρήκε την Μαρία στις πιο απότομες ανηφόρες. Από τον Αγ. Βασίλειο είχε προνοήσει να δέσει τα γόνατα της με επιδέσμους.
«Μπράβο Μαρία, μαθαίνεις να αμύνεσαι και να προλαβαίνεις τις κακές στιγμές»
Δύσκολη διαδρομή, εξουθενωτική. Εδώ καταφθάνουν οι φίλοι συναθλητές με τις γυναίκες τους από το Αργός. Χειροκροτήματα, ξεσηκώνουν το χωριό. Η κάμερα καταγράφει σκηνές. Η Ε.Ο.Σ.Λ.Μ.Α.-Υ είναι εδώ. «Είχε γούστο να θέλεις να φτιάξεις λίγο τα μέλια σου, για χάρη της τηλεόρασης! Άφησε στο κεφάλι σου το καπέλο γιατι ο ήλιος δεν αστειεύεται!» Γελάσει η Μαρία. Πάντα γελάσει. 
Είναι αισιόδοξη, δυνατή, αυτοσυγκεντρωμένη. Μέχρι την Νεμέα, έχουν φτάσει και οι φίλοι από το Μαλανδρένι. «Θα φτάσετε μέχρι το χωριό μας;» «Εκεί σκοπεύουμε να σταματήσουμε για λίγο τα μεσάνυχτα» Ευθύς το ζευγάρι Κυριακόπουλοι μαζί με τον Παναγιώτη το γυιό τους φεύγουν για να ετοιμάσουν μακαρονάδα και κοτόπουλο για μας!
Ξημέρωμα τετάρτης 28/7 η πορεία από Μαλανδρένι Λύρεια, Καπαρέλι, Κορδέλες Αρτεμισίου, βάση βουνού. Τρομάξαμε να βρούμε το μονοπάτι που οδηγεί στην κορυφή κι από κει στο Σάγκα της Μαντινείας. Εκεί πάνω γίνονται έργα, ανοίγουν δρόμους στο βουνό. Διαφορά θερμοκρασίας αισθητή από την Αργολίδα στην Αρκαδία. Με ευχέρεια συγκριτικά καλή η Μαρία σκαρφαλώνει το βουνό και κατεβαίνει στο Σάγκα όπου κάνει ολιγόλεπτη στάση για φαγητό. Σε πολύ καλή κατάσταση προχωρεί με κατεύθυνση την Τρίπολη. Η τροχαία με τα περιπολικά της κάνει στο ακέραιο το καθήκον της. Από την Ακρόπολη βρίσκεται πίσω από την Μαρία. Ακολουθεί ανελλιπώς μέχρι τα σύνορα της Αττικής και μετά παραδίδει στην τροχαία Κορινθίας. Από κει και πέρα αναλαμβάνει η τροχαία Αργολίδας και τώρα είναι η σειρά της τροχαίας Αρκαδίας. Συνεπέστατοι οι αστυνομικοί επιτελούν τεράστιο έργο για την εξασφάλιση της αξιοπιστίας του αγώνα της Μαρίας.
Και μάλιστα στις περιοχές αλλαγής φρουράς το περιπολικό περιμένει μισή ώρα νωρίτερα από την άφιξη μας στο συγκεκριμένο σημείο.
Ένα μεγάλο ευχαριστώ, ένα εύγε και την ευγνωμοσύνη μας προς τους φρουρούς μας αστυνομικούς.
Κάτι που δεν ταιριάζει στη Μαρία και αδυναμία να το εφαρμόσει είναι το τρέξιμο ολόκληρα τα βράδια.
Είναι μεγάλη ευκαιρεία να καλύψει χιλιόμετρα με την δροσιά, αντί να σιγοψήνεται μέσα στην κάψα του μεσημεριού.
Βραδιάσαμε στο Αλεποχώρι αφού περάσαμε από Τρίπολη, Τεγέα, Μανθυρέα. Η Μαρία δεν προστατεύεται με κάποια φόρμα. Όσο βραδιάζει η ψύχρα μεγαλώνει και κρυολογεί, αρπάζει συνάχι. Πέφτει και η απόδοση της.
Η αναχώρηση γίνεται 4 το πρωί πέμπτης 29/7.
Παρατηρούμε ότι κάθε βράδυ από τις 8 και μετά η απόδοση της πέφτει κατακόρυφα και φθίνει στο σταθμευμένο, για την νύχτα, τροχόσπιτο σε κακή κατάσταση. Ο ήλιος και η υγρασία την ταλαιπωρούν αφάνταστα. Τρώει εδώ στο Αλεποχώρι, μετά βίας, ενώ ο Τόλης, ο άνδρας της την περιποιείται όπως μπορεί με εντριβές και μασάζ. Ήδη έχουμε υπερβεί το 200ό χλμ. Η απόσταση είναι αφόρητα μεγάλη για να αντέξει η μαραθωνοδρόμος Μαρία. Τα πόδια της δεν την κρατούν, το μυοσκελετικό διαμαρτύρεται. Ο ύπνος της λείπει τρομερά γιατί υπάρχει υπερένταση. Έχει επί πλέον και λιποθυμικές τάσεις. Την πιέζουμε να φάει πολύ και με το ζόρι, για να ανακτήσει δυνάμεις και ενέργεια. Είναι η κρίσιμη νύχτα πριν κατεβούμε στη Σπάρτη το επόμενο πρωί. Και μόνο η σκέψη αυτή της δίνει κουράγιο. Η Σπάρτη, ο Λεωνίδας.
Κάνουμε ότι μπορούμε για να την τονώσουμε. προσπαθεί και εκείνη με τον τρόπο της. Δεν γκρινιάζει, ποτέ δεν το έκαμε, χαμογελάσει και καρτερεί. Τα αστεία δεν παύουν, τα ανέκδοτα και τα τραγούδια το ίδιο!! Με πειράζει εκείνη: «Δάσκαλε, όποτε σε βλέπω όλο τρως κάτι, δεν σταματάς!!». «Μαρία μου, αφού δεν τρως εσύ, τρώγω εγώ και χτυπάω την αγωνία μου. Έτσι έχω συνηθίσει στις υπεραποστάσεις αλλά και στον Μαραθώνιο. Βάζω μπουκιές ψωμί στα τσεπάκια και τρώγω μόλις δω ότι πέφτω.
Μια φορά την πάτησα στο Σπάρταθλον `85. Από την μεγάλη φόρμα μου και την σιγουριά μου υπερεκτίμησα τις δυνάμεις μου και έπινα μόνο υγρά για 195 χλμ!!! μέχρι την Τεγέα. Κι όταν πήγα να φάω κάτι ήταν αργά πια. Το στομάχι μου δεν δεχόταν τίποτα κι άρχισα τους εμετούς. Στη Μανθυρέα (200 χλμ) έπεσα κάτω με πίεση 4 με 6 και χρειάστηκα 2½ ώρες για να συνέλθω. Έχασα τότε σίγουρα το βάθρο!!!
Γι’ αυτό Μαρία σου λέω: Τρώγε, τρώγε να πάρεις δυνάμεις!!».

Ο Ταΰγετος και ο Πάρνωνας υψώνονται τώρα πια επιβλητικά. Τα τελευταία υψώματα έκρυβαν από την αγωνιώδη ματιά μας τη Σπάρτη, του πρώτου οράματος της Μαρίας.
Με καινούργιες δυνάμεις και πίστη ακλόνητη, η Μαρία προχωρούσε στους Βουτιάνους. Επί τέλους φάνηκε η πόλη και η Μαρία βάλθηκε να την φτάσει. Οι κορδέλες στον κλαδά φαίνονταν σαν παιχνίδι για τα φτερωτά πόδια της Μαρίας. Η Κοκκινόραχη, ο Ευρώτας! Μπήκε στην Σπάρτη με τον αέρα της θριαμβεύτριας. Εμείς με το τροχόσπιτο τρέξαμε από σύντομο δρόμο στον Λεωνίδα. Σταθήκαμε ο Τόλης και εγώ, στο τελευταίο μαρμάρινο σκαλοπάτι. Εκεί ήταν κι ο Δήμαρχος με συμβούλους του και ορισμένοι φίλαθλοι, όχι πολλοί όμως, κάμερες και δυο δημοσιογράφοι. Προλάβαμε να ανταλλάξουμε δυο κουβέντες. Η Μαρία φάνηκε στο τέλος του δρόμου με το περιπολικό πίσω της. Κρατούσε την Ελληνική σημαία. Με σίγουρους διασκελισμούς έφρασε στα μαρμάρινα σκαλοπάτια. Τα ανέβηκε ένα-ένα και δυο βήματα μπροστά από τον Λεωνίδα, ξέσπασε σε λυγμούς. Προχώρησε λίγο ακόμα, υποκλίθηκε ανέβηκε στο σκαλί και φίλησε τα πόδια του Λεωνίδα! Αυτό ήταν! Έμεινε εκεί γαντζωμένη αρκετή ώρα. Τα αναφιλητά συγκλόνιζαν το κορμί της.
Η συγκίνηση διάχυτη σε μας.
Έφερα σκηνές από τα Σπάρταθλά μου, από τον Φειδιππίδειο μου, μπροστά στα μάτια μου. Δάκρυσα.
Ειπώθηκαν λογύδρια, εκ μέρους του Δήμαρχου και της Μαρίας. Απήγγειλα το ποιηματάκι μου από τον Σπάρταθλον μου του 1987:
Σπάρτη μας πόλη ένδοξη
της χώρας μας καμάρι
Απ’ την Αθήνα τρέξαμε 
για μιας Ελιάς κλωνάρι ._

Η Σπάρτη λουζόταν στον ιδρώτα. Υψηλή θερμοκρασία και υγρασία. Αποφασίσαμε να φύγουμε το συντομότερο δυνατόν, να ανέβουμε στα υψώματα των Βοτάνων και εκεί να αναπαυτεί η Μαρία για λίγο. Σημειώνω στο μπλοκάκι μου «αιμορραγία μύτης». Ρίχνουμε κρύα νερά στο κεφάλι της, βάζουμε παγάκια, ευτυχώς είναι κάτι το ασήμαντο. Το σκαρί της Μαρίας δεν λυγίζει από τέτοια πράγματα. Αλύγιστη προχωράει, πολεμώντας τις «θανατηφόρες» ανηφόρες. Είχα γράψει στο οδοιπορικό μου του Φειδιππίδειου το 1992: «….ανεβαίνεις, ανεβαίνεις, σκαρφαλώνεις επί 40 τόσα χιλιόμετρα από τη Σπάρτη μέχρι την Μανθυρέα και έχεις την εντύπωση ότι σε έχουν ρίξει μέσα στον Καιάδα και αγωνίζεσαι να βγεις, να γλυτώσεις!»

Πολύωρο ταξίδι της Μαρίας εκεί πέρα, στις ερημιές. Ούτε ένα σπίτι, ούτε ένας οικισμός, άγρια φύση και μόνο φύση. Οι λόφοι του Ταΰγετου και του Πάρνωνα καβάλα ο ένας πάνω στον άλλο φτιάχνουν απόρθητα τείχη για το κάστρο που λέγεται Σπάρτη. Πώς να τολμήσει να τα παραβιάσει ο εχθρός.!

Συχνά πυκνά ο Τόλης και εγώ πιάνουμε συζήτηση; «Για έλα στη θέση του ήρωα Φειδιππίδη και των συμπατριωτών του Αθηναίων». Οι μυριάδες Ασιάτες εισβολείς στην Αττική γη απειλούσαν με αφανισμό την Αθήνα. Ποια τύχη θα’ χαν και οι άλλες πόλεις της Ελλάδας; Ταμπουρωμένοι στα υψώματα του μαραθωνίου κάμπου, οι ολιγάριθμοι αντρειωμένοι στις στιγμές που ο ημεροδρόμος έτρεχε προς την Σπάρτη με αγωνία. Άραγε θά’ βλεπε την Αθήνα όπως την είχε αφήσει ή θα ατένιζε ρημάδια και στάχτες, με την επιστροφή του; Ποια ποτάμια συναισθημάτων τον πλημμύριζαν στον «πηγαιμό» που τον έσπρωχναν να φτάσει μια ώρα αρχύτερα στη Σπάρτη; Και ποια φουρτουνιασμένα πέλαγα πήγαιναν να τον πνίξουν, στον καιάδα του γυρισμού καθώς «κόμιζε την αρνητική απάντηση των Σπαρτιατών»! «Ω! Θεοί, βοηθήστε με να επιζήσω απ’ αυτό το μαρτύριο του γυρισμού! Δώστε δύναμη στα τσακισμένα φτερά του απελπισμένου γυρισμού μου!».
Η Μαρία προχωράει με μικρό, κουρασμένο διασκελισμό. Είναι κατάκοπη. Να βγούμε στο Αλεποχώρι και να σταματήσουμε. Νυχτώνει.

Λίγο πιο πριν με το γέρμα του ήλιου δοκιμάσαμε μια λαχτάρα στις κορδέλες των Βουτιάνων. Ένα αυτοκίνητο, ξέφυγε στην στροφή, κατεβαίνοντας κι έπεσε πάνω σε ένα άλλο που ανέβαινε ξυστά. Η σύγκρουση έκανε τ’ αμάξια να γυρίσουν σαν σβούρες. Το ένα να πέσει στο χαντάκι και το άλλο να σταθεί μεσοδρομίς 50 μέτρα από το τροχόσπιτο μας που ανέβαινε σιγά-σιγά κι ενώ η Μαρία ακλουθούσε 100 μέτρα πιο πίσω με την ακολουθία του περιπολικού! Μια ρόδα ξεκόλλησε από το ένα αμάξι και άρχισε ένα τρελό ζίγκ-ζάγκ πάνω στην άσφαλτο, πριν καταλήξει στο απέναντι χαντάκι. Τύχη βουνό!

Με κόπο μεγάλο αλλά με ηθικό ασύγκριτο η Μαρία σκαρφάλωσε τελικά στο Αλεποχώρι κι όταν σταματήσαμε στο parking του εστιατορίου, αποκαμωμένη λιποθύμησε στα χέρια μας. Γρήγορα την ξαπλώσαμε στο κρεβάτι της. Ο Τόλης τα είχε χαμένα, της έκανε εντριβές με οινόπνευμα, την κουκούλωσε για να συνέλκει. Λίγες στιγμές πέρασαν κι ο γερόλυκος Φύλακας-Άγγελος της είδε ένα μουτράκι να ξεπροβάλει από την άκρη του παπλώματος.
«Είμαι καλά! και συνεχίζουμε!» είπε με χαμόγελο. «Φειδιππιάδα μου εσύ!» σιγοψιθύρισα με μια ανατριχίλα.

«Θα φας καλά, θα ξεκουραστείς και με τις πρώτες πρωινές ώρες θα πάμε να πάρουμε την Τριπολιτσά κι ύστερα το Αρτεμίσιο….» κι’ εκείνη συμπλήρωσε «κι’ ύστερα την Νεμέα! Δάσκαλε, το κατάλαβες? Γυρίζουμε, Είμαστε κοντά στην ακρόπολη και στον Μαραθώνα!»
Η δύναμη της πίστης ,το μεγαλείο της ψυχής που συντρίβουν «το αδύνατον», το «ακατόρθωτο». Δεν υπάρχει «δεν μπορώ», υπάρχει «θα προσπαθήσω να το πετύχω»!
Με πέλματα γεμάτα φουσκάλες, πήραμε τα μέτρα μας και ξεκινήσαμε 4 το πρωί (μέσα στα σκοτάδια βεβαίως, στην υγρασία και στην παγωνιά). Ο αστυνομικός στο περιπολικό (ο κύριος Κώστας) άγρυπνος φρουρός «τι κορίτσι είναι αυτό! τι ψυχάρα! τι Ελληνάρα!». Πηγαίνω κοντά της κουκουλωμένος και εγώ. «Τα πρωινά μου χιλιόμετρα Μαράκι». «Δάσκαλε, δεν είμαι και τόσο καλά, Έχω πυρετό αλλά μην λες τίποτα στον Τόλη, πήρα ασπιρίνες». Συνεπώς τώρα ο δρόμος από Μανθυρέα προς Τρίπολη. Η Μαρία παλεύει το κάθε μέτρο, ωστόσο φαίνεται καταβεβλημένη. Όσα αποθέματα της απομένουν τα εξαντλεί, μέχρι που φθάσαμε στην Τρίπολη, στο στάδιο απ’ έξω και σταματήσαμε. «Το παιδί δεν είναι καλά» μου ψιθυρίζει ο κύριος Κώστας ο αστυνομικός. Τρέχω σένα φαρμακείο, παίρνω κάποιο σιρόπι, αλμόρες για το κάλιο, νάτριο και ντεπό. Δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας, ξέρω απ’ αυτά. Χρειαζόμαστε ψυχραιμία, υπομονή και η Μαρία θα επανέλθει. Δεν είναι όποια και όποια η Μαρία. Έχει την στόφα της πρωταθλήτριας. Σκληρό καρύδι, χαλκέντερη, σκληροτράχηλη. Έτσι εγώ την χαρακτηρίζω. «Η ψυχή δεν έχει φύλο». Ο πυρετός ανεβαίνει στο 38,6. Ντεπόν να σπάσουμε το κρυολόγημα. Εντριβές και φαγητό, φαγητό με το ζόρι. «Βαλε πρωτεΐνες μέσα σου για δύναμη και υδατάνθρακες για ενέργεια».

Είναι πολύ δύσκολη η Παρασκευή 30/7.
Και ενόψει έχουμε το Αρτεμίσιο!!!
Ξεκινάμε μεσ’ το καταμεσήμερο για Νεστάνη πρώτα και ύστερα για Σάγκα. Στη Νεστάνη φθάνει η Μαρία στο αποκορύφωμα της κρίσης. Ξανά λιποθυμάει. Ξαπλώνει. Πίνει πολλά υγρά. Ιδρώνει, ξεϊδρώνει. Το στρώμα και το πάπλωμα είναι βρεγμένα, μούσκεμα. Ξαπλωμένη εκεί στη γέφυρα της Νεστάνης κρύβεται και από εμένα! Μαθαίνω αργότερα τον κίνδυνο που πέρασε και τον άντεξε μόνη της. Το κεφάλι της άδειαζε, η καρδιά της χτυπούσε περίεργα, φτερούγιζε και ύστερα άρχιζαν οι χτύποι….Ένοιωθε, να σβύνει!….Ο κίνδυνος για μια ανακοπή ορατός. Αλλά μόνο για την ηρωική Μαρία. Ο Τόλης και εγώ δεν ξέραμε τίποτα. Κρυβόταν. Έφτασαν στιγμές που θα καλούσε σε βοήθεια «Τρέξτε με στο νοσοκομείο!» μου είπε πολύ αργότερα όταν ξεπέρασε τελικά την κρίση. Τα χρειάστηκα και εγώ τότε! «Τι κάνει η απερίσκεπτη αλλά παράτολμη Μαρία!» Έβαζε σε κίνδυνο την υγεία της, Κι’ αυτή τη ζωή της ακόμα. Δεν είναι αστεία πράγματα αυτά. Όποιος αψηφά την υπεραπόσταση, το πληρώνει ακριβά. Εγώ επειδή ήξερα (και δυστυχώς δεν μπόρεσα να το μεταβιβάσω στην ξεροκέφαλη Μαρία τελικά) έκαμα εντατική προπόνηση μηνών με πολλά-πολλά χιλιόμετρα για να μπορέσω να φέρω τον οργανισμό μου προσαρμοσμένο στις απαιτήσεις του Φειδιππίδειου που ήθελα να ξανακάνω! Στην 3η ηλικία πλέον έφτασα τελικά να καλύψω Ιούνιο-Ιούλιο 1000χλμ. Για χάρη της Μαρίας, ματαίωσα το εγχείρημα μου. Και να ξέρετε: Με τα ψέματα δεν τρέχουνε υπεραποστάσεις. Υπάρχει συνδυασμός σωματικών και ψυχοπνευματικών δυνάμεων επίσης.
Όταν τελικά ξεκίνησε για Σάγκα η Μαρία είχε συνέλθει. Ωστόσο ο κίνδυνος για την υγεία της δεν είχε πάψει να υπάρχει. Το Αρτεμίσιο την περίμενε. Η λέξη «αυταπάρνηση» ίσως είναι μικρή, για να ταιριάξει στην ριψοκίνδυνη Μαρία. Κι’ όμως τα ξεπέρασε όλα και το πρόβλημα της και το Αρτεμίσιο. Χλωμή και εξουθενωμένη έφρασε στην βάση του βουνού στη γέφυρα. Εκεί στρατοπεδεύαμε για το βράδυ. Κατέφθασαν με ζεστά φαγητά η οικογένεια Κυριακόπουλου από το Μαλανδρένι. Κι ενώ η Μαρία έφαγε και πήγε για ύπνο εμείς το «τσούξαμε» λιγάκι με κρασί κόκκινο βιολογικό.

Ξημέρωμα εκκίνησε η Μαρία από τα Ριζά του Αρτεμισίου, ανανεωμένη, δυνατή αισιόδοξη. Το μυαλό καθοδηγούσε το σώμα. Για να φθάσεις στα άκρα, στα όρια σου, πρέπει να’ χεις άντερα, για να τα υπερβείς πρέπει να επιστρατεύσεις τις κρυφές σου δυνάμεις. Και τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο. Άλλα 200χλμ. μείναμε. Κουράγιο Μαρία. Δεν έχει καμμιά σημασία πότε θα φθάσει στον Μαραθώνα, πάντως «όχι την Κυριακή 1/8 στις……8 το βράδυ» όπως άστοχα είχε προβλεφθεί. Πέφτουμε έξω προς το παρόν κατά μια ημέρα. Εγώ τα είπα, εγώ τ’ άκουσα κατά τον σχεδιασμό. Ο Τόλης οδηγεί προς Καπαρέλι στις κορδέλες, τα συζητάμε αυτά, συμφωνεί, ενώ εγώ χτυπάω με δύναμη το χέρι στο μπράτσο του καθίσματος….. «Που να πάρει η οργή!……»

Είναι Σάββατο 31/7 και η Μαρία εύθυμη, ζωηρή κατεβαίνει προς Καπαρέλι, Λύρεια, Μαλανδρένι. Ζεστή η μέρα με 34ο C στην αρχή και με 37ο C στη Νεμέα και Κλεονές. 7:30 ώρες πορείας σερί. «Μπράβο σου και όπως είπαμε, τακτική, διατροφή και ενυδάτωση. Τώρα φέρεσαι σαν μεσοδρομίς. Καλωσόρισες στις τάξεις μας!». Στο Χιλιομόδι το ηθικό της στα ύψη, Προχωρεί δυναμικά και με μένα δίπλα της τραγουδάει σαν σε παρέλαση «Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει, δεν την σκιάζει φοβέρα καμμιά….». Κάνω και εγώ τα ίδια. Μπροστά στα έκπληκτα μάτια των δυο αστυνομικών-συνοδών μας. «Τι κρύβει η ψυχή του ανθρώπου!» «Πάντως εμένα να μου έδιναν εκατομμύρια ευρώ δεν θα το έκανα!» σχολίασε ο ένας.
«….Για την μεγάλη ιδέα και για μιας ελιάς κλωνάρι φιλέ μου!!!» αντέτεινα εγώ. Λίγο πιο κάτω παίρνει το μάτι μου και μια αλεπού που’ χει βγει από τις συστάδες των θάμνων και των δένδρων, πάνω στο οδόστρωμα και κοιτάζει ερευνητικά πέρα-δώθε. «Μαρία η συνονόματη σου, σε χαιρετάει!».

Στα Εξαμίλια φθάνουμε το βράδυ και παρκάρουμε σε ένα οικόπεδο για λίγες ώρες ανάπαυσης. Η Μαρία τρώει μπιφτέκι από την ταβέρνα παραδίπλα. Βρίσκεται για πρώτη φορά σε πολύ καλή κατάσταση, ύστερα από την περιπέτεια που δοκίμασε. Το βράδυ ζεστό με 30οC.
Και για πρώτη φορά κοιμήθηκε καλά κι ο Τόλης κι εγώ τα ιδία και μάλιστα είδαμε και όνειρο. Είδαμε τον Ισθμό να μας υποδέχεται και είχαμε μια παράξενη πορεία: Πετούσαμε προς τους Αγίους Θεοδώρους, την Κινέττα, τα Μέγαρα, τη Νέα Πέραμο, αφήναμε πίσω Λουτρόπυργο, ναυπηγεία, μπαίναμε στην Ελευσίνα με τα μυστήρια της και αντλήσαμε δυνάμεις και από τον ατελείωτο δρόμο με τα χιλιάδες αυτοκίνητα διπλά μας ,τον Ασπρόπυργο, τον Σκαραμαγκά, το Δαφνί, το Χαϊδάρι, το Αιγάλεω, ατενίζαμε το αιώνιο αστέρι της Αθήνας, την Ακρόπολη!
Δεν είμαστε μόνοι μας όπως τόσες μέρες πριν, μαζί με την Μαρία μας, του πιο γλυκού ονείρου φτερούγιζαν ο Γιώργος ο Μιχαλόπουλος, η Κίρκη η Κουβαρά, ο Γιώργος ο Διαμαντής, ο Γιώργος ο Χατζηαγγέλου, ο Κώστας ο Τσαγκαράκης κι άλλοι συναθλητές-αδέλφια μας.

Συνεχείς οι ηλεκτρικές εκκενώσεις, οι ανατριχίλες, τα δάκρυα.
«Μαρία της τόλμης , της αυταπάρνησης, του θάρρους, της ρωμιοσύνης, ανοίγεις νέους δρόμους, γκρεμίζεις τείχη που εμπόδιζαν (όπως είπε και ο Γιώργος ο φίλος μας) έτσι απλά, ανυποψίαστα, καθαρά, δυναμικά, Ελληνικά»

Από τις 4 το πρωί, από Εξαμίλια, με ζέστη και υψηλή υγρασία, διάβηκε τον Ισθμό, ασταμάτητη πορεία μέχρι τα Μέγαρα. Στάση για ανάπαυση και φαγητό και έπειτα στην Ελευσίνα όπου «ξύπνησε» η Μαραθωνοδρόμος μέσα της και άρχισε να τρέχει. Διανύουμε το υπόλοιπο της Κυριακής 1/8 μέχρι τις 11 το βράδυ, οπότε η Μαρία φθάνει στην Ακρόπολη, με δόξα και τιμή. Συγκινητική η υποδοχή από συναθλητές, φίλους και φιλάθλους.
Αύριο είναι η τελευταία μέρα, της μακράς πορείας, προς Τύμβο Μαραθώνα. Ένα 40αρι έμεινε ακόμα, το 13ο για να ολοκληρωθεί το εγχείρημα της Μαρίας.

Ξεκίνησε πρωί της Δευτέρας 2/8 από το Καλλιμάρμαρο με πορεία προς το Μαραθώνα πάνω στην κλασική διαδρομή. Κάπου εκεί στο Σταυρό της προσφέρω κουρκουμπίνια για να γιορτάσουμε τη νίκη της. «Δάσκαλε, γιατί τά έκρυβες τόσο καιρό?» με ρώτησε κι εγώ της είπα ότι τώρα ήταν ο κατάλληλος καιρός.

Το δειλινό ώρα 8 έπεσε η αυλαία του τεράστιου αγώνα της με τον τερματισμό της, στο Τύμβο με πολύ κόσμο που της έκαμε αποθεωτική υποδοχή.

Ο Φειδιππίδειος της Μαρίας Πολύζου, πέρασε στην ιστορία.